جشنواره فیلم ونیز، که معمولاً محفل ستایش هنر و سینماست، اینبار به صحنهای برای موضعگیری سیاسی تبدیل شد. در کنفرانس خبری فیلم جدید جیم جارموش با عنوان Father Mother Sister Brother، پرسشی دربارهی ارتباط مالی پلتفرم پخشکنندهی فیلم، Mubi، با سرمایهگذاریهای مرتبط با ارتش اسرائیل، فضای نشست را دگرگون کرد.
جارموش، فیلمساز مستقل و جسور آمریکایی، بدون تردید از این پرسش غافلگیر نشده بود. او با صراحتی کمنظیر اعلام کرد که از این ارتباط «ناامید و نگران» است. به گفتهی او، همکاری با Mubi پیش از افشای این سرمایهگذاری آغاز شده بود، اما اکنون او خود را در موقعیتی پیچیده میبیند. ماجرا به سرمایهگذاری شرکت Sequoia Capital بازمیگردد؛ شرکتی که همزمان در Mubi و یک استارتاپ دفاعی-تکنولوژیک به نام Kela سرمایهگذاری کرده—استارتاپی که توسط اعضای سابق واحدهای اطلاعاتی اسرائیل تأسیس شده است.
جارموش در پاسخ به این مسئله گفت:
«تقریباً تمام پولهای شرکتی، آلودهاند. اگر ساختار مالی شرکتهای فیلمسازی را بررسی کنید، با حجم زیادی از فساد مواجه میشوید. میتوان از آنها دوری کرد و اصلاً فیلم نساخت، اما فیلمها راه بیان من هستند.»
این موضعگیری، تنها یک واکنش شخصی نبود؛ بلکه بازتابی از چالش همیشگی هنرمندان مستقل است—تلاش برای حفظ استقلال در برابر وابستگی مالی. جارموش تأکید کرد که مسئولیت اصلی بر دوش شرکتهاست، نه هنرمندان. پیشتر نیز در ماه ژوئیه، گروهی از فیلمسازان در نامهای سرگشاده از Mubi خواسته بودند تا در این زمینه تجدیدنظر کند و آنچه «سودجویی از نسلکشی» خوانده بودند را محکوم کند.
در مقابل، افه چاکارل، مدیرعامل Mubi، در ماه اوت اعلام کرده بود:
«سود حاصل از فعالیت Mubi به هیچیک از شرکتهای دیگر در سبد سرمایهگذاری سکویا منتقل نمیشود. هرگونه ادعایی مبنی بر ارتباط ما با تأمین مالی جنگ، نادرست است.»
با این حال، واکنش جارموش در یکی از معتبرترین جشنوارههای سینمایی جهان، بار دیگر این پرسش را مطرح کرد: آیا هنر میتواند از سیاست و اقتصاد جهانی جدا باشد؟ برای فیلمسازی چون جارموش، پاسخ روشن است—نه. حتی درخشانترین فرشهای قرمز نیز نمیتوانند سایهی سنگین واقعیتهای جهان را پنهان کنند.
